Door: Telegraaf Aanvullend artikel: Nos.nl
AMSTERDAM - Bezorgde artsen over ziekmakende windturbines hebben een onafhankelijke epidemioloog ingeschakeld om recente rapporten van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu tegen het licht te houden. De doktoren, verenigd in Windwiki, vrezen dat de conclusies van het instituut te rooskleurig zijn geweest. Het artsencollectief Windwiki vreest dat de gehanteerde geluids- en afstandsnormen voor windparken veel te soepel zijn.
(tekst gaat verder onder afbeelding)
Het artsencollectief Windwiki vreest dat de gehanteerde geluids- en afstandsnormen voor windparken veel te soepel zijn. Ⓒ ANP/HH
„In 2019 en 2020 zijn er geruststellende RIVM-rapporten verschenen over hinder door windturbines”, zegt kinderpsychiater Simone Brands namens Windwiki. „Op basis van deze adviezen (minimaal 300 meter) gaan gemeenten en GGD’s ervan uit dat plaatsing zeer dicht bij bewoning geen probleem is. Veel wijst er echter op dat dit onterecht is.”
"Epidemioloog spit onderzoek door" Vrijwilligers maakten ruim tienduizend euro aan giften over aan Windwiki om de epidemioloog, die voorlopig anoniem aan het werk gaat, de wetenschappelijke kwaliteit van de rapporten te laten doorakkeren. Binnen acht weken kan de contra-expertise gereed zijn. De kern is dat bezorgde artsen vrezen dat de gehanteerde geluids- en afstandsnormen voor windparken veel te soepel zijn. Experts waarschuwen voor gezondheidseffecten, waaronder hartklachten. Ook uit de praktijk is al gebleken dat omwonenden het risico lopen op slapeloosheid en langdurige stress en dat kan allerlei gevolgen hebben, zoals concentratieverlies. Een deel van hen besluit te verhuizen.
Strengere norm Het verbaast de artsen dat het RIVM in 2009 nog een veel strengere norm adviseerde. Het rapport ’Evaluatie nieuwe normstelling windturbinegeluid’ waarschuwde het toenmalig kabinet om maximaal 40 decibel aan geluidshinder toe te staan rond windparken. „Boven de 45 decibel zijn in toenemende mate hinderklachten en gezondheidsproblemen te verwachten”, stelde het advies.
Toch gaf ex-minister Huizinga (VROM) groen licht voor 47 decibel, en dat zelfs als een gemiddelde per jaar in plaats van een maximum. Brands: „Het heeft geleid tot windparken die zeer dicht bij huizen staan. Tot op wel 300 meter, terwijl andere landen veel ruimere normen hanteren.”
België zit op 850 meter, Denemarken op 1100 en er zijn experts die tien keer de tiphoogte eisen en minimaal 1500 meter. Recent erkende het RIVM wel dat nu blijkt dat gezondheidsschade al kan optreden bij lagere geluidsvolumes dan eerder gedacht. Maar in dat rapport over omgevingsgeluid benoemt het instituut wel treinverkeer als bron, maar geen turbines.
Brands: „Wij vragen ons dan af: waarom? Een trein raast voorbij, net als een vliegtuig. Maar de herrie van windturbines is constant aanwezig.” Het rijksinstituut reageert verrast op de twijfel over haar werk. „De onafhankelijkheid van het RIVM is vastgelegd in de Wet op het RIVM. Het betekent onder andere dat wij ons wetenschappelijk werk doen zonder inmenging van anderen”, zegt een woordvoerder. Dat geldt ook voor publicaties over gezondheid en windturbines.
Verkenning Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft het RIVM de opdracht gegeven om met de GGD’en een Expertisepunt Windenergie en Gezondheid op te zetten. Het doel is dat GGD’s in staat zijn om snel antwoord te bieden op vragen uit de samenleving. Later dit jaar start het RIVM met een verkenning naar aanvullend gezondheidsonderzoek rond windturbines.
De Raad van State stelde afgelopen week de bestaande milieunormen voor windturbines uit het Activiteitenbesluit buiten gebruik. Ze nam het oordeel over van het Europese Hof van Justitie dat deze normen zelf nooit zijn getoetst op effecten op het leefmilieu van omwonenden. Dat had wel gemoeten. De regering moet daarom nieuwe normen bedenken.
Windwiki wil dat gezondheid voorop staat. De contra-expertise kan ook uitwijzen dat de RIVM-rapporten wél deugen. „Dat moeten wij dan accepteren.”